Από την αυγή της ανθρωπότητας, θα έλεγε κανείς, ο κόσμος ήταν γεμάτος
από όλων των λογιών τις ψυχικές νόσους, με τους τρελούς να
αντιμετωπίζονται με φόβο και καχυποψία.
Είτε υπέφεραν πραγματικά από ψυχασθένειες είτε ήταν απλώς ιδιαιτέρως
εκκεντρικοί (γεγονός που «μυρίζει» ψυχολογικές διαταραχές), οι
συναρπαστικοί «τρελοί» της Ιστορίας άφησαν το στίγμα τους στον κόσμο, με
την ιδιαίτερη συνεισφορά τους.
Ξεσπάσματα θυμού, κλινικές κυκλοθυμίες, καταθλίψεις, μελαγχολίες και
μυαλά που δούλευαν απλώς διαφορετικά από το σύνηθες έχουν συνεισφέρει
καθοριστικά στον τομέα τους.
Από απίστευτες εφευρέσεις και μαθηματικές θεωρίες μέχρι ποίηση και τέχνη, οι «τρελοί» είχαν πράγματι κάτι να πουν!
Βασιλιάς Κάρολος ΣΤ' της Γαλλίας
Επονομαζόμενος και ως «Κάρολος ο Τρελός»(!), ο περίφημος βασιλιάς της
Γαλλίας ηγεμόνευσε από το 1380-1422, ενώ 12 χρόνια μετά την ενθρόνισή
του θα ξεκινούσε η περιπέτειά του με την τρέλα. Πολυάριθμα επεισόδια
φανερώνουν την ψυχασθένειά του, με το πιο εύγλωττο να είναι φυσικά ο
καιρός που δεν θυμόταν ότι ήταν ο βασιλιάς της Γαλλίας και αργότερα ούτε
και το όνομά του. Τη γυναίκα και τα παιδιά του τα ξεχνούσε συχνά, ενώ
για μια περίοδο 5 μηνών το 1405 αρνιόταν σθεναρά να αλλάξει ρούχα και να
κάνει μπάνιο. Κι αν πιστέψουμε τα γραπτά του Πάπα Πίου Β', ο Κάρολος
ΣΤ' πίστευε ότι ήταν καμωμένος από γυαλί, έπρεπε λοιπόν να παίρνει τα
απαραίτητα μέτρα κάθε φορά για να μη σπάσει! Τι μέτρα; Δεν άφηνε κανέναν
να τον αγγίξει, την ώρα που παράγγελνε στον βασιλικό ράφτη ενισχυμένα
ρούχα...
Αβραάμ Λίνκολν
Ο 16ος πρόεδρος των ΗΠΑ, ο άνθρωπος που ελευθέρωσε τους Αφρο-Αμερικανούς
από τα δεσμά τους και έκανε τόσα και τόσα καλά, υπέφερε από αυτό που ο
ίδιος ονόμαζε «τάση προς τη μελαγχολία». Κι ενώ όλοι μας περνάμε
περιόδους μελαγχολίας, αν ζούσε σήμερα ο Λίνκολν θα χαρακτηριζόταν
μανιοκαταθλιπτικός. Η κλινική του κατάθλιψη τον εξουθένωνε, με κάποιους
βιογράφους του να αναφέρουν ακόμα και απόπειρα αυτοκτονίας. Ξεσπούσε σε
ανεξέλεγκτα κλάματα, ένιωθε συχνά την αίσθηση του αβοήθητου, ενώ
αφηνόταν σε θρησκευτικές και μοιρολατρικές προσεγγίσεις για να παλέψει
την κακή του διάθεση και τη χρόνια κατάθλιψή του. Όσο για το περίφημο
χιούμορ του, το χρησιμοποιούσε ως αντιστάθμισμα στη μόνιμη λύπη του...
Βίνσεντ Βαν Γκογκ
Και ποιος δεν ξέρει τον περίφημο μετα-ιμπρεσσιονιστή ζωγράφο που έκοψε
το αυτί του και αργότερα αυτοκτόνησε; Η αθρόα κατανάλωση αψεντιού και η
πολύωρη εργασία του κάτω από τον καυτό ήλιο της Νότιας Γαλλίας
πιστεύεται ότι του προκάλεσαν εγκεφαλική βλάβη, η οποία εκδηλωνόταν με
απανωτές επιληπτικές κρίσεις. Η βίαιη πινελιά και η «τραχιά» τεχνοτροπία
του αποκαλύπτουν εξάλλου σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια τον παλλόμενο
εσωτερικό του κόσμο, την ίδια στιγμή που οι κυκλοθυμικές του τάσεις και
οι περίοδοι μελαγχολίας που περνούσε υποδηλώνουν διπολική διαταραχή...
Έρνεστ Χέμινγουεϊ
Ο βραβευμένος με Πούλιτζερ και Νόμπελ συγγραφέας ήταν θύμα της
κατάθλιψης, την οποία προσπαθούσε να παλέψει με τον χρόνιο αλκοολισμό
του. Και όμοια με τον Βαν Γκογκ, αποφάσισε να τελειώνει μια και καλή με
την πάθησή του αυτοκτονώντας. Ο πατέρας του άλλωστε, ο αδερφός, η αδερφή
και η εγγονή του έμελλε να έχουν την ίδια μοίρα με τον περίφημο
συγγραφέα, γεγονός που μας κάνει σήμερα να πιστεύουμε στην κληρονομική
φύση της κλινικής κατάθλιψης. Ο ασταθής ψυχικός κόσμος του Χέμινγουεϊ
επιδεινώθηκε αναμφίβολα από το χρόνιο πρόβλημα του αλκοολισμού, τη βαριά
φαρμακευτική αγωγή που έπαιρνε (και θα τον έφερνε μπόλικες φορές στο
νοσοκομείο), καθώς και από τα «θεραπευτικά» ηλεκτροσόκ που υπέστη, τα
οποία του προκάλεσαν εκτεταμένη απώλεια μνήμης...
Τενεσί Ουίλιαμς
Ο βραβευμένος με Πούλιτζερ θεατρικός συγγραφέας υπέφερε από κλινική
κατάθλιψη πολύ πριν συμβούν τα δύο καθοριστικά γεγονότα που θα τον
«έριχναν» ακόμα περισσότερο, ψάχνοντας παρηγοριά στο αλκοόλ και τα
ναρκωτικά. Η οικογένειά του είχε άλλωστε μεγάλο ιστορικό σε ψυχικές
νόσους. Στα μέσα της δεκαετίας του '40, η σχιζοφρενής αδερφή του υπέστη
λοβοτομή, ενώ το 1961 ο μακροχρόνιος σύντροφός του πέθανε, βυθίζοντάς
τον ακόμα περισσότερο στη νόσο. Παρά τις πολυάριθμες απόπειρες να
«καθαρίσει», η χρόνια κατάθλιψη και η κατάχρηση ουσιών δεν θα τον
εγκατέλειπαν ποτέ...
Έντγκαρ Άλαν Πόε
Γνωστός για τις ιστορίες τρόμου και τα «σκοτεινά» γραπτά του, ο Πόε είχε
ανέκαθεν μια ιδιαίτερη έφεση στην ψυχολογία: η γοητεία που του ασκούσαν
εξάλλου οι τρελοί και τα παιχνίδια του νου είναι έκδηλη στο έργο του.
Ήταν ωστόσο και ο ίδιος τρελός; Ο φημισμένος αντίπαλός του Rufus
Griswold ισχυριζόταν ότι πράγματι ήταν στους πολυάριθμους λιβέλους που
δημοσίευσε για τον περίφημο συγγραφέα! Ακόμα κι αν δεν τον πιστέψουμε, ο
Πόε πρέπει να έπασχε από διπολική διαταραχή, την ίδια στιγμή που
παραδεχόταν στις επιστολές του τον αυτοκτονικό ιδεασμό του. Όσο για το
πρόβλημα αλκοολισμού, ο ίδιος το απέδιδε στον δονούμενο ψυχισμό του...
Χάουαρντ Χιουζ
Ο λαμπρός αεροπόρος, παραγωγός του κινηματογράφου και μεγιστάνας των
επιχειρήσεων είναι γνωστό ότι είχε μια παθολογική εμμονή με τα μικρόβια.
Η φοβία του αυτή είναι που θα τον έκανε τελικά να ζει σε πλήρη
απομόνωση, την ίδια στιγμή που το πρόβλημα του εθισμού του στην κωδεΐνη
αποδίδεται εν πολλοίς στην ίδια κατάσταση. Το ιστορικό του μάλιστα
αποκαλύπτει ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο απόσυρσης από την πραγματικότητα
σε περιόδους έντασης και άγχους. Ως έφηβος, έμεινε παράλυτος για
μπόλικους μήνες χωρίς παθολογική αιτία, ενώ η φοβία του με τα μικρόβια
θα κλιμακωνόταν τελικά σε ψυχαναγκαστική διαταραχή: παρέμενε γυμνός σε
ζώνες «ελεύθερες από μικρόβια», φορώντας στα πόδια του κουτιά φτιαγμένα
από χαρτομάντιλα, σε μια αλλοπρόσαλλη προσπάθεια να τα προστατεύσει από
τον αόρατο εχθρό...
Τζον Νας
Η μαθηματική ιδιοφυΐα και κάτοχος του βραβείου Νόμπελ Οικονομικών το
1994 υποφέρει από σχιζοφρένεια: παρανοϊκές εκδηλώσεις, ψευδαισθήσεις,
παραισθήσεις και «φωνές». Έχει νοσηλευτεί πολυάριθμες φορές για την
πάθησή του, την οποία και κατευνάζει με εκτεταμένη αντι-ψυχωσική αγωγή.
Παρά το γεγονός ότι η καθημερινότητα αποδεικνύεται άθλος για τον ίδιο,
συνεχίζει να διδάσκει μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον.
Μπετόβεν
Ο περίφημος συνθέτης έπασχε από διπολική διαταραχή. Και όπως πολλές από
τις δημιουργικές μεγαλοφυΐες που χτυπήθηκαν από την ψυχική αυτή νόσο, τα
σφοδρά ξεσπάσματα μανιακής ενέργειας και δημιουργικότητας
εξισορροπούνταν από περιόδους «μαυρίλας», μοναξιάς και μελαγχολίας. Ο
Μπετόβεν αναγνώριζε το πρόβλημά του και προσπαθούσε να αυτο-θεραπευτεί
με ναρκωτικά (όπιο) και αλκοόλ...
Ισαάκ Νιούτον
Ένας από τους μεγαλύτερους διανοητές της ανθρωπότητας και σπουδαιότατο
επιστημονικό πνεύμα, ο άνθρωπος που ευθύνεται για τον διαφορικό λογισμό,
ανέπτυξε τους νόμους της κίνησης, εξήγησε τη βαρύτητα και κατασκεύασε
το πρώτο κατοπτρικό τηλεσκόπιο της Ιστορίας, ήταν απλά τρελός!
Πιθανότατα ταλανιζόταν από παρανοϊκο-σχιζοειδείς κρίσεις, ήταν ιδιαίτερα
δύσκολος άνθρωπος και αθεράπευτα κυκλοθυμικός, γεγονός που υποδηλώνει
διπολική διαταραχή. Δεν είναι λίγοι εξάλλου οι βιογράφοι του που τον
αναφέρουν ως σχιζοφρενή: ακόμα κι αν δεν ήταν με τη σημερινή σημασία του
όρου, τα πολυάριθμα επεισόδιά του φανερώνουν έναν εσωτερικό κόσμο που
δονούταν από δυνάμεις άγνωστες στον «φυσιολογικό» ψυχισμό...
