Μονοθεϊσμός - Αθεϊσμός - Πανθεϊσμός - Πολυθεϊσμός: Οι τέσσερις βασικές κοσμοθεάσεις

Α) ΜΟΝΟΘΕΪΣΜΟΣ
Η θέση του δεν έχει να κάνει με τον αριθμό των Θεών (δεν έχει σχέση δηλαδή, όπως οι περισσότεροι εξαπατώνται, με τον Ενισμό), αλλά με το ότι τοποθετεί το Δημιουργικό Αίτιο έξω από τον Κόσμο, άρα έχουμε δημιουργία εκ του μηδενός και κατά συνέπεια ο Κόσμος έχει αρχή και συνεπώς θα πεθάνει σε κάποιο μελλοντικό χρονικό σημείο.


Τους νόμους που διέπουν τον Κόσμο τούς έχει θέσει το εξωτερικό (και μόνο αιώνιο) Αίτιο, ο «ένας», «μοναδικός», «τετραγράμματος» και «παντοδύναμος» Θεός, που δικαιούται να ασκεί αυταρχία προς το δημιούργημά του.


Ο «Τετραγράμματος» Θεός των «μονοθεϊστών»

 

Όπως αρκετοί δικοί του θεολόγοι και αρχαιολόγοι έχουν ομολογήσει, στην πραγματικότητα ο Μονοθεϊσμός εφευρέθηκε από το ιουδαϊκό ιερατείο κατά την λεγόμενη «Βαβυλώνιο Αιχμαλωσία», παρά τους ισχυρισμούς της μονοθεϊστικής μυθολογίας για υποτιθέμενο βάθος χρόνου πέραν της πρώτης προχριστιανικής χιλιετίας.


Β) ΑΘΕΪΣΜΟΣ
Μία σχετικά πρόσφατη θέση (από το 1587), κατ’ ουσία άρνηση της ύπαρξης του Θεού του λεγόμενου «Μονοθεϊσμού» (στον προχριστιανικό κόσμο ο όρος «άθεος» αποτελούσε βρισιά και σήμαινε τον αρνητή των Θεών, τον ανόσιο, ασεβή, βέβηλο και άθρησκο άνθρωπο).
Το «Άτομο» σύμβολο των σύγχρονων αθέων

 

Κατ” αυτήν (που σε επέκταση αρνείται και κάθε άλλη έννοια Θεού), ο Φυσικός Κόσμος (υλικός) είναι η μόνη πραγματικότητα. Δεν δημιουργήθηκε από κανένα εξωτερικό Αίτιο και υπάρχει, κινείται και εξελίσσεται εντελώς μηχανικά, δίχως την ύπαρξη ανωτέρων συνειδήσεων μέσα σε αυτόν ή έξω από αυτόν (κατά προέκταση ούτε ο ίδιος μπορεί να έχει συνείδηση).


Γ) ΠΑΝΘΕΪΣΜΟΣ
Η θέση του αναγνωρίζει, όπως και στην προηγούμενη κοσμοθέαση, τον αιώνιο Κόσμο ως μοναδική πραγματικότητα. Εδώ όμως ο (αυτογέννητος) Κόσμος ταυτίζεται με τον Θεό (που είναι παντού και διαπερνάει τα πάντα), χωρίς κανένα από τα δύο μέρη να υπερβαίνει το άλλο.
Ο Κόσμος έχει συνείδηση, ΕΙΝΑΙ Θεός, που δεν πληθύνεται όμως περαιτέρω με ιδιαίτερες λειτουργίες και ζώνες αρμοδιότητος, άρα δεν χρειάζεται λατρεία για να επικοινωνήσει κάποιος με αυτόν.


Ο Ήλιος των Πουέμπλο του Νέου Μεξικού, σύμβολο του ινδιάνικου Πανθεϊσμού

 

Διαφοροποιήσεις του απόλυτου Πανθεϊσμού είναι ο Ντεϊσμός (η αποδοχή πως ο Θεός, που είναι εγκόσμιος αλλά δεν ασχολείται με το δημιούργημά του και συνεπώς δεν αλληλεπιδρά με αυτό, δημιούργησε τον κόσμο, όχι όμως εκ του μηδενός), ο Θεϊσμός (η αποδοχή ότι ο Θεός είναι εντός του κόσμου, αν και τον υπερβαίνει) και ο Πανενθεϊσμός (η άποψη ότι ο κόσμος εμπεριέχεται εξολοκλήρου μέσα στον κατά πολύ ευρύτερο Θεό).


Δ) ΠΟΛΥΘΕΪΣΜΟΣ
Εδώ, όπως και πιο πάνω, ο Κόσμος (ως ζώσα ύλη) έχει αναδυθεί αφ” εαυτού και είναι αιώνιος. Δεν υπάρχει εξωτερικό δημιουργικό Αίτιο και εκ του μηδενός δημιουργία, οι Θεοί (ως πλήθυνση του Ενός σε ενσυνείδητα, διακριτά και ξεχωριστά όντα) έχουν αντιθέτως γεννηθεί μέσα από αυτόν, για να εξυπηρετήσουν την δική του αέναη πορεία.
Ο Άνθρωπος, ως κάτοχος και χρήστης του Λόγου, μπορεί να επικοινωνεί με τους τελευταίους μέσω ιεροπραξιών, σε κάποιες μάλιστα παραδόσεις είναι ( όπως η λογική της ίδιας της Φύσεως δείχνει) ένα εξελίξιμο είδος μέσα σε ένα εξελίξιμο Σύμπαν, μερικά σκαλοπάτια κάτω από τους Θεούς.
Η ιεροπραξία ικανοποιεί αλλά και διαμορφώνει Θεούς και θνητούς σε σημείο που ανταλλάσσονται χαρακτηριστικά. Υπό αυτή την έννοια, έχουμε ατομικές, οικογενειακές, φυλετικές ή εθνικές αποχρώσεις λατρευομένων θεοτήτων.


«Δωδεκάεδρον», το σύμβολο της θεότητας για τον Ελληνικό Πολυθεϊσμό

 

Διαφοροποιήσεις του απόλυτου Πολυθεϊσμού είναι η Μονολατρία (δηλαδή η λατρεία ενός μόνο Θεού, παρά την αποδοχή ύπαρξης και άλλων), ο Συγκρητισμός (η ένταξη διαφορετικών θεοτήτων μέσα σε έναν καινούργιο Θεό) και ο Ενοθεϊσμός (η αποδοχή ότι πολλές θεότητες εμπεριέχονται σε έναν υπέρτατο Θεό), ενώ μεταξύ του Πολυθεϊσμού και του Πανθεϊσμού τοποθετείται ο λεγόμενος Ενισμός, δηλαδή η κοσμοθέαση της ενότητας των πάντων, σύμφωνα με την οποία αρχή των πάντων είναι μία μόνον «ουσία».


ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΛΕΓΟΜΕΝΟΥ «ΜΟΝΟΘΕΪΣΜΟΥ»
Η πραγματική φύση του λεγόμενου «Μονοθεϊσμού».
Μικρό απόσπασμα από την ομιλία του συγγραφέα Βλάση Ρασσιά «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΣΜΟΘΕΑΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΨΕΥΔΕΣ ΔΙΛΗΜΜΑ «ΕΝΑΣ ή ΠΟΛΛΟΙ ΘΕΟΙ»» σε αθηναϊκή αίθουσα εκδηλώσεων.